تفنگ و اسباب بازی جنگی

اسباب بازی جنگی مثل تفنگ ، تیرکمان ، شمشیر ، شخصیت های مبارز و سرباز و . . .  یکی از بحث برانگیزترین و در عین حال محبوب ترین اسباب بازی های مورد علاقه کودکان خصوصا پسر بچه ها هستند. گفته می شود اولین تفنگ اسباب بازی در سال 1920 ساخته شد و ده سال بعد با جزییات و شکل زیباتری در شکل بسیار محدود ساخته شد. بعد از جنگ جهانی دوم انواع اسباب بازی های جنگی نظیر سربازهایی که دارای تفنگ های کوچک بودند ، توپخانه و اسباب بازی های مشابه وارد بازار اسباب بازی شد و مورد استقبال کودکان قرار گرفت.

تحولات اجتماعی و فرهنگی بر تنوع اسباب بازی جنگی می افزایند

این اسباب بازی ها در هر دوره زمانی تحت تاثیر انیمیشن ها و فیلم های جنگی مختلفی نظیر نینجاها و جنگ ستارگان دچار تحول جدیدی می شوند. به طوری که محصولات جدیدی که برگرفته از فضای این فیلم ها و انیمیشن ها هستند روانه بازار شده و هواداران خاص خود را پیدا می کنند.

فروش چشمگیر تفنگ اسباب بازی

اگر چه با بررسی آمار کلی فروش اسباب بازی در جهان نمی توان آمار دقیق فروش انواع مختلف اسباب بازی های جنگی را تعیین کرد. اما با کمی دقت در آمار ارائه شده فروش برند Nerf که به تولید انواع تفنگ و اسلحه اسباب بازی شهرت دارد متوجه نکات جالبی می شویم . این شرکت توانسته است از سال 2015 تا 2020 میزان فروش خود را به بیش از دو برابر افزایش دهد. نمودار زیر این نکته را به روشنی نشان می دهد.

نمودار

اختلاف نظر والدین و کارشناسان تربیتی در مورد اسباب بازی جنگی

یکی از مسائلی که باعث شده بحث بر سر اسباب بازی های جنگی و تفنگ در صدر توجه والدین و کارشناسان تربیتی قرار بگیرد ، شکاف و اختلاف نظری است که در این زمینه وجود دارد. در حالی که برخی از افراد بر مزیت های بی شمار بازی با این اسباب بازی ها تاکید می کنند گروهی نیز نظر مخالفی دارند و معتقدند بازی کردن کودک با یک شمشیر یا تفنگ خشونت و پرخاشگری را در آنها افزایش می دهد. در ادامه به بررسی این مطلب می پردازیم تا پاسخ مناسبی را برای این سوال پیدا کنیم که آیا واقعا اسباب بازی های جنگی به رشد و توسعه توانمندی های کودکان کمک می کنند یا تاثیرات مخربی روی آنها می گذارند.

آیا اسباب بازی های جنگی می توانند خشونت را در بین کودکان رواج دهند؟

قبل از پاسخ به این سوال باید اسباب بازی های خشن را تعریف کنیم. به گفته محققان، ابزار و وسایلی خشونت آمیز تلقی می شوند که ویژگی های زیر را داشته باشند

• افراد را به صدمه زدن و آسیب رساندن به دیگران تشویق کنند
• عقاید نژادپرستانه و سرکوب گرانه را نسبت به یک طبقه یا گروه رواج دهند
• رقابت خصمانه و مخرب را تایید کنند
• یا اینکه رفتارهای ضد اجتماعی و پرخاشگرانه را ترویج کنند

برخی از والدین می گویند همین که فرزندشان یک تفنگ اسباب بازی دست بگیرد و آن را به سمت کسی گرفته و شلیک کند. یک رفتار ضد اجتماعی را یاد می گیرد و تمایل به قتل و خشونت پیدا می کند. این گرایش در برخی از والدین یا حتی مربیان مهدها به قدری شدید است که کودکان را از داشتن یک حیوان وحشی مثل یک دایناسور و بازی با آن هم محروم می کنند چون معتقدند این حیوان مظهر حمله و مبارزه و خوی توحش است . همان نظری که در مورد لاک پشت های نینجا دارند.

والدینی که شاهد افزایش قتل و خشونت در فضای جامعه هستند و انواع آزار و پرخاشگری را در انواع کارتون ها، فیلم ها، اخبار تماشا می کنند ، طبیعی است که هر گونه رفتار پرخاشگرانه ای را تقبیح کنند و بخواهند برای امنیت و مصونیت فرزندشان آنها را با اندیشه های صلح طلبانه و نوع دوستانه پرورش دهند.

مادری که تیترهای خبری مختلفی مثل تیراندازی یک کودک به معلم یا مادرش را با اسلحه واقعی می شنود ، نگران تربیت فرزندش می شود و او را از داشتن هر گونه اسباب بازی ای که به نوعی مشوق مبارزه و جنگیدن باشد محروم می کند.

اما سوالی که پیش می آید این است که آیا این روش درست است و باعث پرورش فرزندانی اخلاقی و متعهد می شود؟

این سوال مهم تحقیقات زیادی را در طی سال های مختلف ایجاد کرده و توانسته است پاسخ های معقولی را در اختیار والدین و مربیان تربیتی قرار دهد .

نگاهی به علت رفتارهای پرخاشگرانه کودکان

رفتار کودکان تحت تاثیر یک عامل نیست. فاکتورهای مختلف در کنار هم باعث شکل گیری یک رفتار مشخص در کودکان می شود. کودکانی که شاهد رفتارهای خشونت آمیز والدین شان هستند یا فیلم های خشونت آمیزی می بینند، با احتمال بیشتری به رفتارهای خشن می پردازند حالا یا در جریان بازی یا در رفتارهای روزمره و عادی شان. بنابراین اسباب بازی ها فقط یک ابزار هستند که به آنها امکان برون ریزی احساسات و هیجانات را می دهند نه اینکه عامل اصلی پرخاشگری آنها باشند.

نکته مهم بعدی این است که کودکان حتما با مشاهده تکرار نمی کنند. خیلی از کودکان شاهد پرش های مرد عنکبوتی از دیوارهای بلند هستند اما همه کودکان با دیدن این کارتون شروع به پریدن از پشت بام نمی کنند.

دو عامل اصلی در تکرار رفتارهای قهرمان های داستان های کودکانه نقش آفرین است

اول: کودک توانایی تشخیص واقعیت و تخیل را نداشته باشد. بله آن وقت ممکن است دوست داشته باشد مثل نینجا با نانچیکو از بالای پله ها به پایین بپرد و یک هیولا را به زمین بزند. این وظیفه والدین است که کارتون ها را متناسب با درک و توانایی تحلیل فرزندشان تهیه کنند و حتما درباره موضوع کارتون و تخیلات آن با هم صحبت کنند. بچه ها باید به مرور توانایی تشخیص مرزهای واقعیت و خیال را از هم پیدا کنند.

دوم: کودکی فاقد اعتماد به نفس است و با رفتارهای عادی خود مورد توجه و تحسین والدین و اطرافیان قرار نمی گیرد. گاهی با دست انداختن و امتحان رفتارهای پرخاشگرانه توجه و نگاه والدین خود را به سمت خود جلب می کند . متاسفانه کودکانی که نتوانسته اند هویت خلاق و مثبت و تعریف شده ای از خودشان به دست آورند بیشتر به سمت رفتارهای خشن گرایش پیدا می کنند. آنها گاهی به حدی می رسند که با دیگر آزاری سعی می کنند به عنوان فردی قدرتمند خودنمایی کنند و افراد ضعیف را به اطاعت از خودشان وادار کنند حالا یا در قالب بازی های نقش آفرین دزد و پلیس در قالب یک دزد بی رحم و خشن یا حتی پلیس قانون شکن و خود مختار . در اینجا هم تفنگ، دستبند و . . . فقط یک ابزار هستند نه منشا اصلی رفتار . تربیت و توجه درست است که به این کودکان رفتار اجتماعی صحیح، عدالت و انصاف و وجدان را می آموزد نه محروم کردن آنها از یک ابزار بازی!

پیشنهاد می کنیم اگر رفتار پرخاشگرانه ای در بازی با اسباب بازی های جنگی مشاهده کردید

با فرزندتان درباره خشونت و آثار زیان بار آن صحبت کنید و به او بیاموزید که چگونه با دیگران رفتار دوستانه و معقول و محترمانه ای داشته باشد.

درباره آثار و نتایجی که رفتارهای ضد اجتماعی و خشن در خانواده، مدرسه و جامعه برایش خواهد داشت صحبت کنید و رفتارهای جایگزین و مثبت را به او آموزش دهید. برای مثال به آنها سناریوهای بازی های اکتشافی و جنایی را بدهید که با خلاقیت و تیزهوشی در نقش یک نینجا می توانند از عهده آن برآیند و مشکلی را حل و فصل کنند.

مسئولیت سنگین والدین

بسیاری از کنش های کودکان با واکنش های ما تقویت شده یا اصلاح می شود. والیدن مسولیت بزرگ انتقال نگرش های درست و سازنده و واکنش های منطقی را بر عهده دارند تا فرزندانشان را برای زندگی در جهان واقعی آماده کنند. تصور دنیایی پر از صلح بسیار زیباس و آرام بخش است. اما د دنیایی که آتش هست آتشنشان هم باید باشد. در عزلت نگه داشتن کودکان آنها را ز تماس با حقیقت زندگی و رشد سالم دور نگه می دارد.

چرا باید کودکان  با اسباب بازی های جنگی بازی کنند؟

اسباب بازی های جنگی و تفنگ یکی از ابزارهای بازی های دراماتیک و ایفای نقش در کودکان 3 تا 6 ساله محسوب می شود. این بازی ها اغلب به صورت مشارکتی میان چند کودک شکل می گیرد و آنها معمولا به صورت داوطلبانه هر یک نقش یک نینجا را بر عهده میگیرند یا در قالب قهرمانان افسانه ای داستان های خود شمشیر می کشند یا در نقش فرمانده ای زیرک و شجاع به سربازان دلیر خود دستور حمله و تیراندازی می دهند. این بازی ها با تحرک بالا، تمرکز و تفکر همراه هستند و روی روابط اجتماعی کودکان تاثیرات مثبت و سازنده ای دارند.

کودکان در قسمتی از رشد اخلاقی خود خصوصا در حدود 4 سالگی برای رهایی از عصبانیت و خشمی که گاهی تجربه میکنند نیاز به بازی های مبارزه ای دارند تا کانالی برای تخلیه هیجانات خود پیدا کرده و تعارضات تهاجمی خود را در طول بازی با برون ریزی درست حل و فصل کنند. تا بتوانند در مراحل بعدی رشد اخلاقی به وجدان شخصی و اجتماعی منسجم و اصیلی دست یابند.

والدین و مربیانی که کودکان را از بازی با اسباب بازی جنگی محروم می کنند به نوعی مانع تجربه اندوزی کودکان در مسائل واقعی جامعه شده و آنها را از قسمتی از فرایند رشد اجتماعی ، ارتباطی که لازمه خود بیانگری و تخلیه احساسات و هیجانات کودکان است دور نگه می دارند.

هیچ اسباب بازی خشونت آمیز یا صلح آمیزی وجود ندارد. نگاه ماست که این اسباب بازی ها را منفور یا محبوب می کند

جونز در قسمتی از کتاب خود تحت عنوان کشتن هیولاها می نویسد: ” کودکان به ابر قهرمان نیاز دارند تا الگویی برای قدرت، پیروزی ، رقابت و تصمیم گیری سریع را تجربه کنند. “

 لازم به ذکر است انجمن صنعت اسباب بازی در بیانه ای اعلام کرده است که هیچ اسباب بازی رفتار پرخاشگرانه را تقویت نمی کند. این انجمن به نقل از دکتر جفری گلدشتاین ، نویسنده و استاد رسانه و ارتباطات در دانشگاه اوترخت در هلند می نویسد: هیچ اسباب بازی خشونت آمیز یا صلح آمیزی وجود ندارد. نگاه ماست که این اسباب بازی ها را منفور یا محبوب می کند.

اسباب بازی ها تنها ابزار و بازنمایی از زندگی حقیقی بشر هستند که می توانند در خدمت رفاه و سازندگی باشند یا نابودگر و خشن.

هدف از  بازی ، سرگرمی و یادگیری است

هدف همه بازی ها و اسباب بازی های استاندارد سرگرمی و افزایش مهارت کودکان است. اما به هر حال هنگام بازی باید به این نکته مهم هم توجه کنیم که ساده ترین و  ایمن ترین اسباب بازی ها هم ممکن است گاهی برای کودک مساله ایجاد کند. مثلا پای کودک روی یک مکعب چوبی برود و درد بگیرد. باید به کودکان خاطر نشان کنیم که حوادثی که در بازی به وجود می آید مثل زمین خوردن و آسیب و جراحت ناشی از آن هدف بازی نیست بلکه خاصیت بازی است. باید مراقب و هوشیار  بود تا این قبیل حوادث اتفاق نیفتد. نه اینکه کلا برای ایمن نگه داشتن کودکان بازی و اسباب بازی ها را کنار بگذاریم.